การเวียนเทียน
การเวียนเทียน คือ การที่พุทธศาสนิกชนเดินเวียนรอบปูชนียสถานสำคัญ เช่น อุโบสถ วิหาร หรือพระพุทธรูป เพื่อระลึกถึงคุณของพระรัตนตรัยในวันสำคัญทางศาสนา พิธีกรรมการเวียนรอบปูชนียวัตถุหรือปูชนียสถานนี้ ไทยได้รับคติมาจากอินเดียพร้อมพระพุทธศาสนา ปรากฏหลักฐานการแสดงความเคารพโดยการเวียนเทียนในพระไตรปิฎก ซึ่งใช้คำว่าเวียนประทักษิณาวัตร คือเวียนขวา 3 รอบ เป็นเครื่องหมายแสดงออกซึ่งการเคารพบูชาต่อสิ่งนั้นๆ อย่างสูงสุด ไทยรับคตินิยมนี้มาใช้เป็นการแสดงความบูชาต่อพระรัตนตรัยมาตั้งแต่โบราณ มีหลักฐานปรากฏเป็นฐานประทักษิณ สำหรับการกระทำพิธีในโบราณสถานทางศาสนามาตั้งแต่สมัยทวารวดี รวมทั้งปรากฏข้อความในพงศาวดาร
วันสำคัญทางพระพุทธศาสนาที่พุทธศาสนิกชนนิยมประกอบพิธีกรรม มีการบูชาเพื่อระลึกถึงคุณพระรัตนตรัยเป็นพิเศษ คือการเวียนเทียน แต่เดิมกำหนดไว้ 3 วัน คือ วันวิสาขบูชา วันอัฏฐมีบูชา วันมาฆบูชา ต่อมาได้เพิ่มวันอาสาฬบูชา เข้าอีกวันหนึ่ง รวมเป็น 4 วัน
วันวิสาขบูชา คือวันเพ็ญเดือน 6 สำหรับปีที่มีอธิกมาสเลื่อนไปเป็นวันเพ็ญเดือน 7 วันนี้เป็นวันคล้ายวันที่พระพุทธเจ้าประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน ซึ่งทั้งสามกาลสมัยของพระพุทธองค์ตกอยู่ในวันเพ็ญเดือนวิสาขะ
วันอัฏฐมีบูชา คือวันแรม 8 ค่ำ เดือน 6 หรือเดือน 7 นับถัดจากวันวิสาขบูชาไป 7 วัน เป็นวันคล้ายวันถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระที่เมืองกุสินารา นับว่าเป็นวันที่ระลึกถึงพระพุทธองค์อีกหนึ่งวัน พุทธศาสนิกชนจึงนิยมทำการบูชาพิเศษอีกวันหนึ่ง
วันมาฆบูชา คือวันเพ็ญเดือน 3 ปีใดมีอธิกมาสเลื่อนไปเป็นวันเพ็ญเดือน 4 เป็นวันคล้ายวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์ อันเป็นหลักของพระพุทธศาสนา เป็นครั้งแรกและครั้งเดียว ท่ามกลางพระภิกษุสงฆ์ 1,250 รูป ซึ่งล้วนเป็นพระอรหันต์ขีณาสพ เป็นเอหิภิกขุผู้อุปสมบทมาแต่สำนักพระพุทธองค์ และได้มาประชุมโดยมิได้นัดหมายในวันเพ็ญเดือนมาฆะ เป็นเหตุการณ์อัศจรรย์ เรียกว่า 'จาตุรงคสันนิบาต' ด้วยเป็นการประชุมที่ประกอบด้วยองค์ 4 ในปีแรกที่พระพุทธองค์ตรัสรู้และเริ่มประกาศพระศาสนา
วันอาสาฬหบูชา คือวันเพ็ญเดือน 8 ก่อนวันเข้าปุริมพรรษา 1 วัน เป็นวันคล้ายวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนาชื่อ 'ธัมมจักกัปปวัตนสูตร' โปรดปัญจวัคคีย์ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน หลังจากทรงตรัสรู้ได้ 2 เดือน ผลแห่งพระธรรมเทศนานี้ ทำให้ พระโกณฑัญญะ หนึ่งในปัญจวัคคีย์ได้ธรรมจักษุ คือดวงตาเห็นธรรม ทูลขออุปสมบทเป็นพระอริยสงฆ์องค์แรกในพระพุทธศาสนา วันนี้นอกจากจะเป็นวันแห่งพระธรรมแล้ว ยังเป็นวันแห่งพระสงฆ์ด้วย ทำให้เกิดพระรัตนตรัยครบถ้วน
การเวียนเทียนเพื่อระลึกถึงคุณพระรัตนตรัย
พิธี เวียนเทียนในวันสำคัญทั้ง 4 วัน มีระเบียบปฏิบัติเหมือนกัน เมื่อถึงเวลากำหนด ทางวัดจะตีระฆังสัญญาณให้พุทธบริษัท ทั้งภิกษุสามเณร อุบาสก และอุบาสิกา ประชุมพร้อมกันที่หน้าพระอุโบสถหรือลานพระเจดีย์ อันเป็นหลักของวัดนั้นๆ พระภิกษุอยู่แถวหน้า ถัดไปเป็นสามเณร ท้ายสุดเป็นอุบาสก อุบาสิกา เมื่อพร้อมแล้วทุกคนจุดเทียนและธูป จากนั้นถือดอกไม้ธูปเทียนประนมมือ หันหน้าเข้าหาปูชนียสถานที่จะเวียนนั้น ว่า 'นะโม ตัสสะ...' 3 จบ และว่าคำถวายดอกไม้ธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย
เดินประนมมือดอกไม้ธูปเทียนไปทางขวาของสถานที่ที่เวียน ตั้งใจระลึกถึงพระพุทธคุณ โดยนัยบท 'อิติปิโส ภควา' ในรอบแรก ระลึกถึงพระธรรมคุณ โดยนัยบท 'สวากขาโต ภควตา ธมฺโม' ในรอบที่สอง และระลึกถึงพระสังฆคุณ โดยนัยบท 'สุปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ' ในรอบที่สาม ครบสามรอบนำดอกไม้ธูปเทียนไปวางบูชา แล้วเข้าไปประชุมในพระอุโบสถ วิหาร หรือศาลาการเปรียญ เริ่มทำวัตรค่ำ สวดมนต์ทั้งบรรพชิตและคฤหัสถ์ เสร็จแล้วมีเทศน์พิเศษเกี่ยวกับวันสำคัญนั้น 1 กัณฑ์ เป็นอันเสร็จพิธี
|
สิ่งที่สูงกว่าเงิน 
สติปัฎฐาน๔ 
ปุจฉา ถูกซุบซิบนินทาจะทำอย่างไร 
ปรัชญาสร้างความสุขโดยพระธรรมโกศาจารย์ 
อบายมุข ๖ 
สติมาปัญญาเกิด 
ใครลิขิตชีวิตเรา 
กฐิน 
ปัจฉิมโอวาท 
อานิสงส์การอนุโมทนาบุญ 
พิธีแสดงตนเป็นพุทธมามกะ 
เทโวโรหะณะ 
วันออกพรรษา 
วันเข้าพรรษา 
วันอาสาฬหูบูชา 
